KAMU İÇ KONTROL YÖNETMELİĞİ ve KAMU ÖN MALÎ KONTROL YÖNETMELİĞİ YAYIMLANDI.

NİHAYET ayrıldı birbirinden, birbirlerini tüketen iki kardeş. Bugünkü (5/3/2025) Resmî Gazeteyi okuyan, malî işlemler atmosferinde mesai saatlerini aşan derdimizi ve neşemizi birlikte paylaştığımız yol arkadaşlarımız hemen anladı bizi.

2006 yılından itibaren İÇ KONTROL VE ÖN MALÎ KONTROLE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR olarak hayatımızda kocaman bir yer tutan mevzuatımız bugün son nefesini verdi. Yıllarca bir koltukta iki karpuz taşıma çabasıyla hem kendisini hem de muhataplarını yoran mezkûr usul ve esaslar ile vedalaştık bugün. Her mevzuat doğar, büyür, gelişir ve ölür, tıpkı canlılar gibi. Canlı diyerek abarttığımızı iddia etmeyin. Noktasında, virgülünde, bağlacında, başka bir maddeye atıf yapan maddesinin ne demek istediğini anlamayan çalışırken satır aralarında kaybolduğumuzda, çıkış yolunu bulmaya çalışırken öyle canlandırırız ki mevzuatı zihnimizde, bizimle konuşup derdimizi çözmesini umduğumuz bile vakidir.  Hani bizdeki halini görse mevzuatı kaleme alan zatı muhterem hem şaşırır hem de eseriyle gurur duyar muhakkak. Bu arada her mevzuat ölür dedik ama sözün burasında Harcırah Kanununa ve Devlet Memurları Kanununa uzun ömürler diledikten sonra, 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununu da rahmetle analım.

Her mevzuat değişmeye, gelişmeye muhtaçtır. Zira düzenlediği gerçek hayat yerinde durmamaktadır. “Değişmeyen tek şey değişimin kendisidir.” Uygulayıcılar olarak değişen değil, değişmesi gereken değişmesi geciken mevzuatın mağdurlarıyız.

Bugünkü Resmî Gazete yayımlandığı andan itibaren artık iki yönetmeliğimiz var iki koltukta iki karpuz misali: KAMU İÇ KONTROL YÖNETMELİĞİ ve KAMU ÖN MALÎ KONTROL YÖNETMELİĞİ.

Yapılan değişiklikleri genel hatlarıyla özetlemek gerekirse:

• İç Kontrol Sistemi oluşturma süreci yeni yönetmelikte adım adım tarif edilmiş, aktörlerin görev, yetki ve sorumlulukları tek tek açıklayıcı bir şekilde düzenlenmiş, iç kontrolün bileşenleri uygulamaya dönük olarak yeniden tanımlanmıştır. 

• Ön Mali Kontrolün kapsamı genişletilmiş, parasal tutarlar yükseltilmiş, uygulamaya dönük olarak süreç adım adım kelimelerle çizilmiş, iç kontrol birimine yapılan atıflar ön mali kontrol görevini yürüten alt birime yapılmıştır.

• Her iki yönetmelikte de artık günümüzün vazgeçilmezi olan elektronik ortamda iş ve işlem yapabilmenin mümkün olması, zikredilen kanunların ve Bakanlıkların isimlerinin olduğu gibi yazılması, daha önce bitişik yazılan “iş günü” kelimesinin Türk Dil Kurumu sözlüğünde yer aldığı gibi ayrı yazılması (fakat iş birliği kelimesinin hâlâ bitişik yazılması) hususlarına yer verildiği görülmüştür.

Aşağıdaki tabloda, iki renk kullanarak eski usul ve esaslar ile yeni iki yönetmeliği bir arada karşılaştırmaya çalıştık. Bir mevzuat tabiri caizse ikiye bölünürken, aynı anda yaklaşık 20 yıllık bir uygulama tecrübesinin zenginliğiyle birlikte, daha iyi, daha geniş alanı kapsayan, daha az sorun çıkaran, daha çok soruya cevap veren iki yeni yönetmelik hazırlanmaya çalışılmış. İyimserlik ruhumuzda var. Muhakkak mükemmel olmamıştır. Herkesin mükemmellik tanımı farklıdır. Belki de bu yüzden mükemmel iyinin düşmanıdır. Üstelik “Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdareleri” tanımının altında bu kadar çok çeşitli idare varken birebir aynı ortak paydada buluşmak imkânsıza yakındır, ama imkânsız değildir. Yeter ki uygulamaya, uyguladıkça sorunları görmeye, çözüm yolları önermeye, birbirimizi dinlemeye, mümkün olan en yüksek ortak paydada buluşmaya, aksayan yönleri ivedilikle düzeltme iradesini göstermeye devam edelim.

Aşağıdaki tablonun, yönetmeliklerin yayımlandığı an itibarıyla şimdilik faydalı olması temennisiyle, evvela yenileri olmak üzere bütün işlerinizde kolaylıklar dileriz.

                                                                                   Eşref BAŞKAN